Adam Pyryt, rodzony brat mojej prababki Franciszki Wilk z domu Pyryt pozostawił po sobie w archiwum rodzinnym dwa listy z niemieckich obozów jenieckich z czasów II wojny światowej:
- pierwszy znany list z 03.05.1942 z obozu M-Stalag V D ze Strasburga (MR0606)
- drugi i ostatni znany list z 19.12.1943 z obozu M-Stalag V C z Offenburga (MR0607)
Stalag (niem. Stammlager für kriegsgefangene Mannschaften und Unteroffiziere) — w czasie II wojny światowej niemiecki obóz jeniecki dla szeregowców i podoficerów (źródło: Wikipedia).
Według różnych informacji znalezionych w Internecie patrz np. (01), (02), Stalag V D Strassburg istniał od listopada 1940 r. do czerwca 1942 r., zaś Stalag V C Offenburg istniał od czerwca 1942 r.
W listach tych podpisał się jako Adam Piryt, tj. przez „i” zamiast „y”. Niestety nie wiem, co się z nim stało po wojnie i czy w ogóle ją przeżył.
Cztery lata temu pomyślałem, że warto spróbować odnaleźć wujka za pomocą Międzynarodowego Czerwonego Krzyża. Obecnie zajmuje się tym organizacja International Tracing Service (its-arolsen.org→arolsen-archives.org), czyli Międzynarodowe Biuro Poszukiwań. List w języku polski wysłałem 15 lipca 2004 r. Podałem tyle, co wiedziałem, a nie znałem nawet daty urodzenia Adama, szacowałem ją na 1890-1905. Przesłałem kserokopie posiadanych listów.
Przedwczoraj otrzymałem odpowiedź. Nadal prowadzą poszukiwania, m.in. w archiwach francuskich, ale już otrzymali zaświadczenie z niemieckiego archiwum „Deutsche Dienststelle (WASt)” w Berlinie. Nie znam języka niemieckiego, więc będę prosił kogoś o przetłumaczenie tego zaświadczenia, ale na pewno jest wymieniona w nim data i miejsce urodzenia Adama — 10.06.1906 w miejscowości Demby.
Czy mogę prosić o przetłumaczenie tego tekstu?
Deutsche Dienststelle
für die Benachrichtigung der nächsten Angehörigen
von Gefallenen der ehemaligen deutschen Wehrmacht
Deutsche Dienstelle (WASt), 13400 Berlin
Geschäftszeichen:
(Bei Ruckfragen bitte Geschäftszeichen, Namen und Geburtsdaten angeben)
Ref. III/A1/Pol. 18 181
Bearbeiter/in:
Frau Timm
Zimmer:
161
Telefon:
(030) 41904 (Intern: 996194) 173
Telefax:
(030) 41904 (Intern: 996194) 100
Datum:
30.03.2006
PIRYT Adam
geb. am 10.06.1906 in Demby
Heimatanschrift: Creney par Chaumont
poln. Dienstgrad: Gefreiter
poln. Truppenteil: 3. Inf. Rgt.
Kriegsgefangenschaft:
Tag und Ort der Gefangennahme: nicht verzeichnet
Kgf.Erk.-Nr.: 5 756
Befand sich als: polnischer Kriegsgefangener am 01.06.1942 im M-Stalag V D (Straßburg), das zu diesem Zeitpunkt vom M-Stalag V C (Offenburg) übernommen wurde.
Weitere Aufzeichnungen sind nicht vorhanden.
Im Auftrag
Timm
Ref. MR16246
Zaświadczenie
PIRYT Adam
ur. 10.06.1906 w Demby
Adres domowy – Creney par Chaumont
Stopień służbowy – starszy szeregowy
Polska jednostka wojskowa – 3. Dywizja Piechoty
NIEWOLA
Dzień i miejsce zatrzymania – nie odnotowane
Nr zatrzymanego – 5756
Określony jako – polski jeniec wojenny, był na dzień 01.06.1942 w M-Stalag VD Straßburg
i w tym czasie przez M-Stalag VC Offenburg przejęty został
Innych zapisów nie ma.
W Niemieckich zrodlach wyczytalam, ze VC Stalag Offenburg byl czynny do 06.03.1944 roku.
Jednak ta data tez nie jest pewna, gdyz wiele innych wykazow w miejscu zakonczenia stawia znak ?.Funkcjonowal dosc dlugo Stalag Wildberg,podlegal pod Offenburg lub byl jego filia czy cos w tym rodzaju.
Pozdrawiam
Grazyna
Mój dziadek też był w stalagu VD, a potem w stalagu VC, proszę o kontakt.Pozdrawiam. Liliana
My father was a french prisoner of war in Stalag V C from 1941 to 1944.
Ja bylem jencem wojennym w Strasburgu i poszukuje Stefan Lach,Witold Manek,Kazimierz Anuskiewich ,Stan Mucharski. Bardzo prosze o informacje.Ja mam bardzo piekne zdjecie Stalagu V i moge poslac jezeli ktos chcialby miec pamiatke. Adam Irski .Brick.New Jersey. U.S.A. .
Mój dziadek Filip Nawarecki, także był więźniem stalagu V C i pracował w obozie pracy w Offenburgu. Obóz był wyzwolony 19.04.1945 przez wojska amerykańskie. Posiadam kilka zdjęć z obozu i bardzo chętnie je udostępnię a także jeśli można z chęcią poznałbym inne przez Was posiadane.
Krzysztof Barcikowski
ps. prosze o kontakt: Liliana, Michel i Adam Irski.
Na temat mojego dziadka, na stronie straty.pl znalazłem takie informacje: miejsce osadzenia – Offenburg, oboz jeniecki – IX A, figuruje na stanie obozu – Stalag V C. Dziadek nazywał się Jan Chacuś, ale znalazłem go pod nazwiskiem Johann Hacus. Czy może Pan Adam Irski znał kogoś o takim nazwisku? Czy mógłbym od Panów prosi o kopie zdjęc z tego obozu….może znajdę na nich mojego dziadka….Znalazłem też informację na temat brata dziadka – Antoni Hacus – przebywał w obozie Stalag II-C .Pozdrawiam, Jacek
Dzień dobry, bardzo proszę o pomoc w poszukiwaniu mojego dziadka Władysława Zaremby (52 pp kresowej), w 1939 dostał się do niewoli, przebywał w obozie Stalag VII A nr jeńca 2550. W 1943 roku napisał ostatni list, dalsze jego losy są nieznane. może ktoś podpowie gdzie szukać, wszystkie formalne drogi zostały wyczerpane.
Pozdrawiam
Grazyna
Witam!
Mój dziadek Franciszek Mrozek ur.16.11.1902r. w dokumentach niemieckich-zapis Franciszek Nrozek. Zmarł w stalagu VII A. Na to wygląda. Zmarł w dniu 10.09.1940 r. w Gunzenhausen i został pochowany na cmentarzu Gunzenhausen. Podany numer gróbu to 246. Czy jest możliwość odnalezienie miejsca pochówku?
W innym piśmie z Czerwonego krzyża dostałam taką odpowiedź. Piszę tak jak brzmi:
Mrozek Franziszek
został w dniu 8 lutego 1940r. przeniesiony z urzędu pracy Arbeitsamt Jasło transportem robotników rolnych do pracy do Niemiec.Miejsce i pracodawca nie podane.
Był od 11 kwietnia 1940 do 4 maja 1940 leczony w szpitalu Kreiskrankenhaus Wassertrudingen, powiat Dinkelsbuhl :
był od 7 maja 1940 do 9 września 1940 zameldowany w Grub powiat Dinkelsbuhl /pracodawca nie podany/
9.września 1940 zarejestrowany w szpitalu Kreiskrankenhaus Gunzenhausen.
zmarł 10 września 1940r w Gunzenhausen . Przyczyna śmierci napisane że wrzud żołądka…
Został pochowany na cmentarzu w Gunzenhausen grób nr,246
Jeżeli ktoś ma zdjęcia tego miejsca,miejscowości i cmentarza lub cokolwiek będę bardzo wdzięczna.
Może jest ktoś kogo członek rodziny również przebywał w tym czasie w tym miejscu, posiada zdjęcia z tamtego okresu i mi je użyczy będę również ogromnie wdzięczna.
Dziękuję z góry za każdą odpowiedź.
Jestem synem polskiego jeńca wojennego Franciszka Urbanika, który przeszedł przez kilka stalagów w tym również przez stalag VD. Ojciec w pierwszym stalagu otrzymał nr jeniecki 1597. Ostatnim miejscem uwięzienia był lagier nr 491 w Ursprung w Alzacji. Tam z grupą polskich jeńców pracował przy wyrębie lasów. w pobliżu tego lagru była większa miejscowość o nazwie Urbach(niem.) obecnie Freland ( franc.) Ta grupa polskich jeńców miała bardzo dobre relacje z miejscową ludnością. W sierpniu 1944 roku miejscowy proboszcz z Frelad z udziałem lokalnej ludności przygotował ucieczkę z lagru. Polscy jeńcy byli ukrywani i żywieni przez 100 dni do 6 grudnia 1944 roku do czasu wyzwolenia przez wojska amerykańskie. W tych wydarzeniach uczestniczyła i aktywnie pomagała cała ludność Freland.
We wrześniu 2019 roku odbyła się we Freland bardzo miła uroczystość odsłonięcia pamiątkowej tablicy poświęconej upamiętnieniu tych wydarzeń z 1944 roku. Tablica ta ufundowana przez Rzeszowski Oddział IPN jest również podziękowaniem miejscowej ludności za pomoc polskim jeńcom wojennym. Jeńcy ci zostali przetransportowani do Marsylii i polskim statkiem Batory przewiezieni do Włoch i wcieleni do Armii gen. Wł Andersa.
Z trzynastoosobowej grupy zbiegłych jeńców udało mi się zidentyfikować jedynie trzy nazwiska – Franciszek Urbanik mój ojciec, Jan Piąstka (Pionstka franc.)i Stefan Okupski.
Zwracam się z ogromną prośbą jeżeli ktoś po przeczytaniu tej informacji byłby w stanie wskazać nazwiska pozostałych jeńców,którzy uczestniczyli w tych wydarzeniach bardzo proszę o informację. Może ten tekst trafi do kogoś z rodziny któregokolwiek jeńca, który był w tej grupie w lagrze nr 491 w Ursprung. Bardzo chciałbym dotrzeć do rodzin tych nieznanych z nazwiska jeńców i poznać ich losy. Dysponuję zdjęciami jeńców z obozu w Ursprung. Zdjęcie bez nazwiska niewiele jednak mówi o człowieku, jest jedynie pomocne w identyfikacji.
Bardzo proszę o pomoc w tych poszukiwaniach.
Stanisław
Drodzy Państwo,
Moj pradziadek Jan Lener byl wiezniem Stalagu V C, numer jeniecki 1782, z ktorego w dniu 26.06.1940 zostal przeniesiony do Stalag VB (o ile dobrze odczytuje tekst niemiecki). Prosilbym o jakikolwiek kontakt.
Z powazaniem,
Łukasz