Bugaj przy Praszce

W XIX-wiecznych metrykach rzymskokatolickiej parafii Praszka w jej ówczesnych granicach obejmujących nie tylko Praszkę, ale i jej okoliczne wioski, widywałem miejscowość „Bugaj”, najczęściej uzupełnianą do słów „Bugaj przy Praszce”. Takiego miejsca nie ma na współczesnych mapach (a w każdym razie na tych, do których dotąd dotarłem, wśród których są dawne sztabówki 1:25000) i długo nie mogłem go znaleźć.

Wiedziałem, że na pewno NIE chodzi o Bugaj w Wieluniu, ani też o Stary Bugaj w obecnej gminie Rudniki (patrząc od Praszki za Strojcem).

Etymologicznie słowo „bugaj” może mieć następujące znaczenia:

• miejsce położone nad wodą lub w podmokłym miejscu (tak: Ryszard Rosin, Siedem wieków Wielunia, na papierze str. 41, elektronicznie str. 33)
• kępa drzew (sjp.pl)
• byk (Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, str. 47)

W międzyczasie ktoś podpowiedział mi, że źródła historyczne wspominają o Bugaju jako duże skupisko cmentarne obecnie położone po obu stronach drogi w kierunku na Wieluń poczynając od przecznicy na Ganę i Przedmość. Tak po krótce to obecny teren na którym znajduje się supersam Netto oraz Liceum Ogólnokształcące z jednej strony a posesje prywatne i bloki mieszkalne po drugiej.Wszystko przy ulicy Kaliskiej (niestety nie zapisałem sobie kto, kiedy i jak przekazał mi te informacje; w każdym razie — dziękuję!).

Wciąż nie było jednak mapy, która by to potwierdzała.

Dopiero niedawno odnalazłem Mappę powiatu wieluńskiego z ok. 1847 r., na której wyraźnie zaznaczono Bugaj. Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych udostępnia tę mapę ze zbiorów Centralnej Biblioteki Geografii i Ochrony Środowiska w Instytucie Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk (sygn. Ds.8740, II.2C-4). Mapa jest udostępniona w formacie DjVU, stosowna wtyczka lub program są potrzebne do jej wyświetlenia na komputerze.

Poniżej fragment mapy obejmujący całą ówczesną parafię Praszka:

Fragment mapy obejmujący Bugaj:

Fragment mapy z zaznaczonym Bugajem (na czerwono), Praszką (na zielono) i Ganą (na niebiesko). Niestety, współczesna droga łącząca Praszkę z Ganą, przy której znajduje się obszar historycznego Bugaju, w 1847 r. najwyraźniej była polna lub niższej (gorszej) kategorii. Wydaje mi się, że drogi tej nie widać na tej mapie.

Zastrzeżenie prawne: powyższą mapę traktuję jako utwór znajdujący się w domenie publicznej z uwagi na wygaśnięcie (1847-18+100+70) lub nieistnienie (<1926) autorskich praw majątkowych do tej mapy. Niezależnie od prawidłowości takiej kwalifikacji, fragmenty mapy udostępniam w ramach prawa cytatu na podstawie art. 34 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, z późn. zm.) oraz w celu wyjaśniania na podstawie art. 29 ust. 1 tej ustawy.

Docelowo Bugaj włączę do mojej genealogii. Zobacz też Bugaj na mapie Google.